Το Ελεύθερο Παιχνίδι
“Το ελεύθερο παιχνίδι είναι σαν λίπασμα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Είναι ανόητο να μην το χρησιμοποιήσεις” – Dr. Stuart Brown
Το Ελεύθερο Παιχνίδι συμβάλλει στη γνωστική, φυσική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία παιδιών και νέων και είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη τους. Ωστόσο, παρά τα οφέλη του, ο χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι έχει μειωθεί σημαντικά, ενώ για κάποια παιδιά απουσιάζει πλήρως.
Γονείς και Εκπαιδευτικοί μπορούν να προωθήσουν το Ελεύθερο Παιχνίδι
Το Ελεύθερο Παιχνίδι είναι μια ουσιαστική και πολύπλοκη εμπειρία μέσω της οποίας τα παιδιά μαθαίνουν και αναπτύσσουν τόσες πολλές διαφορετικές δεξιότητες, σωματικές, κοινωνικές, γνωστικές ή δημιουργικές. Είναι το μέσο με το οποίο αποκτούν και αυξάνουν τη γνώση και την κατανόησή τους για τον κόσμο γύρω τους. Ο βιαστικός τρόπος ζωής, οι αλλαγές στην οικογενειακή δομή και η αυξημένη προσοχή στην επίτευξη ακαδημαϊκών στόχων και σε δραστηριότητες εμπλουτισμού είναι ορισμένοι από τους λόγους για τους οποίους το ελεύθερο παιχνίδι είναι το τελευταίο στη λίστα των καθημερινών αναγκών.
Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχει αναγνωρίσει το παιχνίδι ως το δικαίωμα του κάθε παιδιού.
Ωστόσο, αυτό το γεννητικό δικαίωμα αμφισβητείται από δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής εργασίας και της πρακτικής εκμετάλλευσης, τη βία στον πόλεμο και τη γειτονιά, καθώς και τους περιορισμένους πόρους που διατίθενται σε παιδιά που ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Ακόμη και εκείνα τα παιδιά που είναι τυχερά, αρκετά για να έχουν άφθονους διαθέσιμους πόρους και που ζουν σε σχετική ειρήνη μπορεί να μην λαμβάνουν τα πλήρη οφέλη του παιχνιδιού.
Επειδή όμως, κάθε παιδί αξίζει την ευκαιρία να αναπτυχθεί στο μοναδικό δυναμικό του, οι υποστηρικτές των παιδιών πρέπει να λάβουν υπόψη όλους τους παράγοντες που παρεμβαίνουν στη βέλτιστη ανάπτυξη και να πιέσουν για περιστάσεις που επιτρέπουν σε κάθε παιδί να αποκομίσει πλήρως τα πλεονεκτήματα που σχετίζονται με το παιχνίδι.
Διαβάστε ακόμη: Το παιχνίδι στην θάλασσα και οι δεξιότητες που αναπτύσσει
Πώς μπορούν οι γονείς να προωθήσουν το Ελεύθερο Παιχνίδι
Εξετάστε τις προτεραιότητες – Τι θέλουμε για το παιδί μας και πώς το επιτυγχάνουμε; Λάβετε συνειδητές αποφάσεις για το πώς εσείς και η οικογένειά σας περνάτε το χρόνο σας. Αφιερώστε χρόνο για να παίξετε κάθε μέρα. Μην υπερπρογραμματίζετε το παιδί σας. Έχετε τουλάχιστον δύο απογεύματα την εβδομάδα όπου δεν χρειάζεται να είναι πουθενά ή να κάνει οτιδήποτε.
Συνυπολογίστε το χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι στην καθημερινότητα – Κατά τη δημιουργία του εβδομαδιαίου προγράμματος εξασφαλίστε τουλάχιστον μία ώρα χρόνο για το ελεύθερο παιχνίδι ανάμεσα στις δραστηριότητες και το διάβασμα.
Ακούστε το παιδί σας – Ρωτήστε: «Τι θέλεις να κάνεις σήμερα;» και με βάση τον τρόπο που ανταποκρίνεται, βοηθήστε στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου μπορεί να εξερευνήσει το ενδιαφέρον του και να εκφράσει τη δημιουργική του σκέψη και φαντασία. Για παράδειγμα, αν θέλει να χτίσει ένα σπίτι, μπορείτε να δώσετε υποστήριξη παρέχοντας υλικά και έναν ασφαλή χώρο για να εργαστεί. Μην φοβάστε να γίνεστε δημιουργικοί!
Καθορίστε μέρη για να παίζει – Τα μέρη αυτά μπορεί να είναι οπουδήποτε, αρκεί να μην υπάρχουν αυστηροί κανόνες και κίνδυνος τραυματισμού, ώστε να επιτρέπουν την ελεύθερη έκφραση. Όταν παίζουν ελεύθερα, τα παιδιά πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν και να κάνουν τα περισσότερα πράγματα μόνα τους, για να χτίσουν αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία. Είναι σημαντικό λοιπόν, να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας έχει ένα ασφαλές περιβάλλον για να το κάνει αυτό. Καθαρίστε τους χώρους παιχνιδιού από πιθανούς κινδύνους και επιτρέψτε του να παίξει ελεύθερα με ασφάλεια.
Διαβάστε περισσότερα Αυτοδιαχείριση στην Ευτυχία
Προτρέψτε το παιχνίδι και αφήστε το παιδί ελεύθερο χωρίς την δική σας παρουσία – Δικοί σας φόβοι και ανησυχίες θα λειτουργήσουν περιοριστικά στην ελευθερία της έκφρασης κατά την ώρα του παιχνιδιού. Αντί για τον συνεχή έλεγχο και παρέμβαση, μπορείτε απλώς να δώσετε κάποιες ενδείξεις για το πού να κάνει πράγματα για τον εαυτό του, ενθαρρύνοντάς το να χρησιμοποιήσει τη δική του σκέψη, όχι τη δική σας.
Διαβάστε περισσότερα για την Ανατροφή παιδιών με γονείς ελικόπτερο.
Το παιχνίδι να είναι ελεύθερο και όχι καθοδηγούμενο – Τα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης και οι αθλητικές δραστηριότητες δεν είναι χώροι μέσα στους οποίους μπορεί να αναπτυχθεί το ελεύθερο παιχνίδι. Καθώς τα παιδιά πρέπει να ακολουθήσουν τους κανόνες του πλαισίου και τις εντολές ενός τουλάχιστον ενήλικα, περιορίζουν τη φαντασία τους και το ενδιαφέρον τους για εξερεύνηση.
Δημιουργήστε γειτονιές – Ακόμα κι αν δεν ζείτε σε μια οικογενειακή γειτονιά, προσπαθήστε να δημιουργήσετε τη δική σας. Γίνετε μέλος μιας ομάδας γονέων. Βρείτε μια κοινότητα στην οποία μπορείτε να ανήκετε με παιδιά που μπορούν να παίξουν με τη δική σας.
Επιτρέψτε τις επισκέψεις στο σπίτι – Όταν ο καιρός δεν το επιτρέπει, οι φίλοι μπορούν να μαζεύονται στο σπίτι. Συνήθως, υπάρχει ο φόβος διατάραξης της ησυχίας του σπιτιού και η ευθύνη σας να μαζέψετε το χάος που μπορεί να έχουν δημιουργήσει. Δώστε στα παιδιά την επιλογή να περιοριστούν σε συγκεκριμένους χώρους του σπιτιού, αλλά και την καθοδήγηση για να αναλάβουν την ευθύνη να τακτοποιήσουν πριν τον αποχωρισμό τους. Σιγά σιγά οι ανησυχία σας και ο φόβος θα φύγουν.
Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να προωθήσουν το Ελεύθερο Παιχνίδι
Υποστηρίξτε ανοιχτά στους γονείς τη σημασία που έχει το ελεύθερο παιχνίδι– Αφιερώστε χρόνο για να τους ενημερώσετε στις συνελεύσεις των γονέων και επαναλάβετε με συχνές υπενθυμίσεις. Καθησυχάστε τους και βοηθήστε τους να αναστοχαστούν και να εξετάσουν τις προτεραιότητες τους.
Μειώστε το χρόνο της μελέτης για το σπίτι, συνυπολογίζοντας χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι – Τα περισσότερα παιδιά δεν είναι πάντα οι καλύτεροι μαθητές. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιείται όλος ο ελεύθερος τους χρόνος στο διάβασμα. Αντ ‘αυτού, επικεντρωθείτε στην καλύτερη χρήση του χρόνου που τα παιδιά βρίσκονται στο σχολείο. Μια σχολικοποιημένη ζωή θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιθυμείτε: απάθεια, αντίσταση, άρνηση για γνώση.
Μην μεταφέρετε την ευθύνη της εκπαίδευσης των παιδιών στους γονείς – Το δικαίωμα των παιδιών στην γνώση υποστηρίζεται στο σχολικό πλαίσιο από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς. Οι γονείς στο σπίτι δεν έχουν ούτε τη γνώση, ούτε τα μέσα για να αναλάβουν αυτήν την ευθύνη, με αποτέλεσμα να φωνάζουν εκπαιδευτικούς στο σπίτι. Κι άλλους, δασκάλους, κι άλλο διάβασμα, κι άλλος χρόνος που τα παιδιά δεν μπορούν να διαθέσουν στο ελεύθερο παιχνίδι, με αποτέλεσμα να σχολικοποιείται η ζωή τους.
Απόδοση και Σύνταξη: Μαρία Βερίγου | Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας | Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεύτρια | Ειδική Παιδαγωγός
Επιμέλεια: Teach n’ Treat
Πηγές:
The Importance of Play in Promoting Healthy Child Development and Maintaining Strong Parent-Child Bonds – American Academy of Pediatrics
